Ήπια κυκλική διαδρομή περιμετρικά της μεγαλύτερης λίμνης της Ελλάδας. Προτείνεται για όλες τις εποχές του χρόνου αλλά αν επισκέπτης ακολουθήσει τον χωματόδρομο Παραλίας Σιταραλώνων – Λουτρά Μυρτιάς τότε είναι καλό να αποφύγει τον χειμώνα και τις βροχερές περιόδους. Η διαδρομή προσφέρει εξαιρετική θέα/σχέση με τη λίμνη.

Η έναρξη είναι από το κέντρο της μικρής πόλης του Παναιτώλιου και αφού ο περιηγητής περάσει ανάμεσα από τις δύο λίμνες (Τριχωνιδα – Λυσιμαχία) στρίβει ανατολικά προς το Ζευγαράκι. Στη συνέχεια είτε ακολουθεί την καταγεγραμμένη (gpx) διαδρομή, είτε αν το επιθυμεί ακολουθεί ανατο- λικά τον κεντρικό δρόμο που διέρχεται από τα παραλίμνια χωριά (Παππαδάτες, Ματαράγκα, Αγ. Μαρίνα, Γραμματικού, Γαβαλού) και συναντά την προτεινόμενη διαδρομή στον Άγιο Ανδρέα.

Στη συνέχεια επίσης μπορεί να επιλέξει είτε να ακολουθήσει τον παραλίμνιο δρόμο (Παραλία Σιτα- ραλώνων – Λουτρά Μυρτιάς), ο οποίος όμως είναι χωμάτινος σε μέτρια – κακή κατάσταση, είτε μέσω του Θέρμου να ξανασυναντήσει την διαδρομή στο χωριό Πέρεβος. Η παραλίμνια χωμάτινη διαδρομή θέλει προσοχή στο οδήγημα, αλλά προτείνεται λόγω της εξαιρετικής σχέσης της με την λίμνη.

Εναλλακτικά ο επισκέπτης μπορεί να την κάνει πεζοπορικά, οκτώ περίπου χιλιόμετρα ήπιας και ευ- χάριστης πεζοπορίας, αλλά στην περίπτωση αυτή πρέπει να έχει προνοήσει για τον τρόπο με τον οποίο θα επανέλθει στο αυτοκίνητό του, είτε να έχει εξασφαλίσει τη συνέχεια της πορείας του από τα Λουτρά Μυρτιάς που ξεκινά ξανά ο ασφαλτόδρομος.

Η διαδρομή ολοκληρώνεται με επιστροφή, πάντα παραλίμνια, στο κέντρο του Παναιτώλιου, ενώ ως κύρια διαδρομή προτείνεται ο χωματόδρομος Παραλία Σιταραλώνων – Λουτρά Μυρτιάς (πε- ζοπορικά).

Παρατήρηση: Ο κάθε περιηγητής που επιλέγει να πραγματοποιήσει αυτή την διαδρομή έχει την αποκλειστική ευθύνη για την ασφάλειά του και την διατήρηση του απαραίτητου προσανατολισμού για την ολοκλήρωσή της. Οι οδηγίες είναι ενδεικτικές.

Η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας είναι ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της χώ- ρας, που προστατεύεται από το δίκτυο Natura 2000. Στην τεράστια έκτασή της ζουν σπάνια είδη ψαριών, πολλές βίδρες και περισσότερα από 200 είδη πουλιών το ένα τέταρτο από τα οποία είναι υπό εξαφάνιση. Η ακτογραμμή της έχει καλαμιώνες σε μεγάλη έκταση και εκεί βρίσκουν καταφύ- γιο τα νανοβουτηχτάρια και διάφορα είδη πάπιας. Οι κορμοράνοι, οι φαλαρίδες, οι λευκοτσι- κνιάδες και τα βραχοκιρκίνεζα παρατηρούνται σπανιότερα. Πολύ σημαντικοί για τη διατήρηση των υδρολογικών και περιβαλλοντικών συνθηκών της περιοχής είναι οι ασβεστούχοι βάλτοι ο- ποίοι έχουν χαρακτηριστεί ως «οικότοποι προτεραιότητας» και δημιουργήθηκαν από αποθέσεις ιζημάτων και συσσώρευση νεκρού φυτικού υλικού. Τις ακτές της πλαισιώνουν καλάμια, ιτιές, λεύκες και αιωνόβια πλατάνια .Ο γύρος της λίμνης με αυτοκίνητο φθάνει τα 70 χιλιόμετρα, αλλά η διαδρομή αποζημιώνει τον επισκέπτη, αφού κατά μήκος της θα συναντήσει γραφικά χωριά, αρχαία μνημεία, καφέ και εστιατόρια, παραλίες για κολύμπι στα καθαρά της νερά, καθώς και την ωραία έκθεση στο Κέντρο Περιβάλλοντος Τριχωνίδας, κοντά στο Παναιτώλιο.

Ο Παλαμάς στο ποίημα του «Η νιότη» κάνει αναφορά στη Τριχωνίδα και τη γειτονική της Λυσιμα- χία, που τις αποκαλεί «λίμνη του Βραχωριού και τ’ Αγγελόκαστρου» αντίστοιχα:

«Ξέρω δυο λίμνες ξωτικές, δυο λίμνες αδερφάδες
με του χωριού, με του νερού, με του χλωρού τα κάλλη Για ονειροπλέκτες έρωτες και για τραγουδιστάδες
τη λίμνη τ’ Αγγελόκαστρου του Βραχωριού την άλλη»

Από τους πρόποδες του όρους Αρακύνθου μέχρι τις όχθες της Τριχωνίδας ανοίγεται ένας μα- κρόστενος κάμπος. Η εύφορη αυτή λωρίδα γης συντηρεί μια αλυσίδα μεγάλων αγροτικών οικι- σμών που αναπτύσσονται κατά μήκος του επαρχιακού δρόμου Μακρινού – Ζευγαράκι. Κοντά

στη σημερινή Γαβαλού ήκμασε το αρχαίο Τριχώνιο. Πριν λίγα χρόνια στους πρόποδες του λόφου «Παλιόκαστρο» ανακαλύφθηκε το ιερό του Ασκληπιού, μοναδικό στο Νομό.

Συνεχίζοντας τον επαρχιακό δρόμο ακολουθούν τα χωριά Γραμματικού, Ματαράγκα και Παπα- δάτες. Στη Ματαράγκα κάθε χρόνου του Λαζάρου γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα ονομαστά Λαζάρεια, με παρέλαση φουστανελοφόρων καβαλάρηδων.

Στις Παπαδάτες λειτουργεί Λαογραφικό Μουσείο. Απ' εδώ μπορεί κανείς να ανέβει στο όρος Α- ράκυνθος, ένα βουνό εξαιρετικής ομορφιάς, βιοποικιλότητας και ποικιλίας τοπίων, με μικρά, φι- λόξενα, παραδοσιακά χωριά. Στον Αράκυνθο ζει μια από τις τελευταίες αποικίες όρνιων στην Ελ- λάδα.