Ήπια οδική διαδρομή όπου μόνο σ’ ένα τμήμα της γίνεται ημιορεινό (προς την παραλία Γιανισκάρι) ενώ ο δρόμος στο μεγαλύτερο τμήμα του είναι άσφαλτος. Εντός του δάσους της Στροφυλιάς ο δρόμος είναι ήπιος χωματόδρομος αλλά με λακκούβες όπου ύστερα από βροχή η διέλευσή τους παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα. Για το λόγο αυτό η διαδρομή δεν συνιστάται τον χειμώνα και κυρίως κατά τη διάρκεια ή ύστερα από βροχόπτωση. Η γραμμική διαδρομή, με δύο παρακλάδια, ξεκινά από την Κάτω Αχαΐα και μέχρι τον Άραξο συναντάμε τις δημοφιλείς παραλίες που παρου- σιάζουν έντονη τουριστική κίνηση τους καλοκαιρινούς μήνες και προσφέρουν τις κατάλληλες εξυ- πηρετήσεις.

Από τον Άραξο και μέχρι την παραλία Γιαννισκάρι, η διαδρομή έχει πολύ ωραία θέα και σχέση με την λιμνοθάλασσα του Άραξου (Πάπας) και θέα στο ακρωτήριο του Πάπα (που δεν προσβάσιμο λόγω των εγκαταστάσεων του Πολεμικού Ναυτικού). Η πρόσβαση προς στο Γιαννισκάρι γίνεται με δρόμο πολύ κακής ποιότητας (χαλασμένη άσφαλτος, χωματόδρομος με νεροφαγώματα, λακ- κούβες, απότομες κλίσεις, κα) όπου όμως η όμορφη παραλία αποζημιώνει τον επισκέπτη. Από τον Άραξο ο δρόμος περνά από το τείχος Δυμαίων, όπου επιβάλλεται μία επίσκεψη στον αρχαιολογι- κό χώρο, όπου εκτός των άλλων διαθέτει και εξαιρετική θέα στο οικοσύστημα της Στροφυλιάς. Η διαδρομή συνεχίζει δίπλα από την λίμνη Στροφιλιά και καταλήγει στην επίσης δημοφιλή παραλία της Καλογριάς με ξενοδοχειακές και άλλες υποδομές.

Από την Καλόγρια ξεκινά βατός, καλής κατάστασης ασφαλτοστρωμένος δασικός δρόμος, όπου από ένα σημείο και μετά γίνεται κλασσικός χωμάτινος δασικός δρόμος όπου σε αρκετά σημεία έχει μεγάλα νεροφαγώματα που τον καθιστούν μη εύκολα προσβάσιμο (κυρίως μετά από βροχή). Για την διαδρομή ο ταξιδιώτης πρέπει να έχει μαζί του νερό και αντικουνουπική προστασία. Το δάσος της Στροφιλιάς υπέροχο, με την μοναδική χαλέπϊο πεύκη, προσφέρεται για ήπιους δασικούς περι- πάτους. Τα λουτρά της Υρμίνης (Κουνουπέλι) αν και εγκαταλελειμμένα προσφέρουν ιδιαίτερο τοπίο μίας άλλης εποχής ενώ στο εκκλησάκι της Παναγιάς Φανερωμένης υπάρχει και δασικό παρατηρη- τήριο με υπέροχη θέα σε όλη την περιοχή του πευκοδάσους. Ο επισκέπτης ολοκληρώνει τη δια- δρομή του στην κωμόπολη Βάρδα. Η διαδρομή δεν διαθέτει βενζινάδικα ή ΑΤΜ εκτός από τα α- κραία σημεία της (Κάτω Αχαΐα και Βάρδα).

Ως γραμμική διαδρομή ο επισκέπτης μπορεί να την υλοποιήσει εύκολα και με αντίστροφη, από την προτεινόμενη, πορεία. Ως κύρια διαδρομή προτείνεται η διαδρομή από την παραλία Γιαννισκάρι μέχρι τα λουτρά Υρμίνης, η οποία περιλαμβάνει το οικοσύστημα της Στροφυλιάς και το τείχος Δυ- μαίων.

Παρατήρηση: Ο κάθε περιηγητής που επιλέγει να πραγματοποιήσει αυτή την διαδρομή έχει την αποκλειστική ευθύνη για την ασφάλειά του και την διατήρηση του απαραίτητου προσανατολισμού για την ολοκλήρωσή της. Οι οδηγίες είναι ενδεικτικές.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα η Κάτω Αχαΐα έγινε το εμπορικό και συγκοινωνιακό κέντρο της πε- ριοχής με τα προϊόντα παραγόμενα στην ευρύτερη περιοχή να συγκεντρώνονται στο λιμάνι των Αλυκών και από εκεί να μεταφέρονται στην Πάτρα. Έτσι άρχιζε να ανθίζει στην περιοχή και το ε- μπόριο μέσω της ανάπτυξης και καλλιεργειών, όπως η ελιά και η σταφίδα, που διοχετεύονταν σε μεγαλύτερες αγορές, αλλά και μέσω της έλευσης και μόνιμης εγκατάστασης στην περιοχή πλη- θυσμών από την περιοχή των Καλαβρύτων. Η κωμόπολη, είναι χτισμένη σε λόφο αλλά παράλλη- λα είναι πολύ κοντά στη θάλασσα. Κοντά της βρίσκεται το πανέμορφο δάσος Στροφυλιάς (Κα- λογριά) σε απόσταση 22 χιλιομέτρων, με τις τεράστιες παραλίες και τα καταγάλανα νερά του. Η Καλόγρια κερδίζει επάξια μια θέση στις καλύτερες παραλίες για τα πεντακάθαρα γαλαζοπράσινα νερά της, καθώς και για την απέραντη αμμουδιά της, που την κάνουν ακαταμάχητη και συνάμα να μοιάζει εξωτική.

Η παραλία “Τηγάνια”, γνωστή και ως “Παραλία Κάτω Αχαΐας” βραβεύτηκε το 2010 με γαλάζια σημαία. Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται η Λακκόπετρα και τα Νιφοραίικα (χωριά κοντά στην

Κάτω Αχαΐα) με τα σύγχρονα ξενοδοχειακά συγκροτήματα άλλα και πολλούς χώρους εστίασης. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το λαογραφικό μουσείο στα Νιφοραίικα. Το Μουσείο περιλαμβάνει εκ- θέματα που καλύπτουν την χρονική περίοδο από τις αρχές του 19ου έως τα μέσα του 20ου αιώνα και ουσιαστικά παντρεύουν στοιχεία της αγροτικής και της αστικής λαογραφίας της περιοχής.

Στην Κάτω Αχαΐα θεωρείται ότι βρισκόταν η αρχαία πόλη Δύμη, καθώς έχουν εντοπιστεί ερείπια αρχαίου οικισμού και τοίχους, ερείπια ρωμαϊκών χρόνων ενώ κοντά βρίσκεται και το Τείχος Δυ- μαίων. Το τείχος χτίστηκε στην τελική (ύστερη) νεολιθική περίοδο και έμεινε σε χρήση μέχρι την Ενετοκρατία. Βρίσκεται περίπου 35 χιλιόμετρα μακριά από την Πάτρα και είναι χτισμένο στο α- κρωτήριο του Αράξου, στα Μαύρα βουνά. Η οχύρωση οικοδομήθηκε στη μυκηναϊκή εποχή, πι- θανώς γύρω στο 1300 π.Χ., κατά το κυκλώπειο σύστημα και προστάτευε τις τρεις πλευρές του λόφου πλην της νοτιοδυτικής, όπου η απόκρημνη πλαγιά και η λίμνη που την περιέβαλλε παρείχε φυσική οχύρωση. Τα κυκλώπεια τείχη ήταν, είχαν μήκος 200 μέτρα, ύψος 10 μέτρα και πάχος 5 μέτρα. Η κατοίκηση της θέσης συνεχίστηκε σχεδόν αδιάκοπα στους ιστορικούς χρόνους. Έχει επιβεβαιωθεί η ανθρώπινη εγκατάσταση σε αυτό και πριν από την οικοδόμηση του τείχους, ήδη από τη νεολιθική εποχή. Η Αιτωλική και Αχαϊκή Συμπολιτεία, ο βασιλιάς των Μακεδόνων Φίλιπ- πος, που το παρέδωσε στους Δυμαίους, οι Ρωμαίοι (Colonia Iulia Augusta Dumaeorum), οι Βυ- ζαντινοί και οι Λατίνοι όλοι άφησαν το στίγμα της παρουσίας τους στην περιοχή. Κατά τη διάρ- κεια του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου, ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως στρατόπεδο από τις ιταλικές δυ- νάμεις κατοχής προκαλώντας μεγάλες και ανεπανόρθωτες ζημίες στα αρχαία κατάλοιπα.

Ο Άραξος ή Κάβο Πάπας ή Καλογριά είναι ακρωτήριο της Αχαΐας στα δυτικά του νομού, το οποίο από την αρχαιότητα θεωρείται το σύνορο μεταξύ Αχαΐας-Ηλείας. Το Ακρωτήριο Αράξου, γνωστό- τερο ως «Παραλίμνη», είναι ένα μικρό παρόχθιο χωριό της Αχαΐας και αποτελείται από δύο οικι- σμούς που δημιουργήθηκαν από βοσκούς, οι οποίοι περνούσαν εκεί το χειμώνα με τα κοπάδια τους. Το χωριό είναι χτισμένο στο ομώνυμο ακρωτήριο, το οποίο σε όλη του την έκταση καλύπτε- ται από βουνά, γνωστά ως τα «Μαύρα βουνά». Στην περιοχή υπάρχουν πολλά νταμάρια που ε- φοδιάζουν με υλικά ολόκληρο την Αχαΐα καθώς και η παραλία Γιαννισκάρι, μία από τις ωραιότε- ρες της Αχαΐας, καθώς και η λιμνοθάλασσα του Αράξου. Το Γιαννισκάρι είναι μια πανέμορφη παραλία, που διατηρεί ακόμα ανέγγιχτο το φυσικό κάλλος της λόγω της δύσκολης πρόσβασης. Είναι αμμώδης με χρυσαφένια άμμο και γκριζογάλανα, πεντακάθαρα νερά, που βαθαίνουν ομα- λά. για αρκετά πλατιά παραλία αλλά σχετικά μικρή σε μήκος

Η Στροφυλιά αφορά μια προστατευόμενη περιοχή, που αποτελείται από το δάσος Στροφυλιά, τη λιμνοθάλασσα Κοτύχι και την παραλία Καλογριά. Εκτείνεται από τον Πατραϊκό κόλπο έως την Κυλλήνη. Το δάσος της Στροφυλιάς είναι το μεγαλύτερο παραθαλάσσιο δάσος της Ελλάδας γε- μάτο πεύκα, κουκουναριές, βελανιδιές και αγριοκέρδους. Μέσα από τα ξέφωτα του δάσος οδη- γείται κανείς στην περίφημη παραλία της Καλογριάς. Καθώς ακολουθεί κανείς τα μονοπάτια του δάσους διαπιστώνει ότι τα πεύκα διαδέχονται τις κουκουναριές -τα δέντρα που δίνουν στο δάσος το όνομά του, καθώς «στροφυλιά» σημαίνει κουκουναριά- ενώ στη συνέχεια ανοίγονται μπροστά στα μάτια σας οι αμμόλοφοι και οι αμμοθίνες με τη χαρακτηριστική τους κυματοειδή μορφή σε όλο το μήκος και πλάτος της παραλίας που ντύνει το δάσος. Η περιοχή είναι, επίσης, φυσικό ι- χθυοτροφείο με λαβράκια, κέφαλους και χέλια, ενώ το σύμπλεγμα της Στροφυλιάς, της λιμνοθά- λασσας Κοτυχίου και της λίμνης του Πρόκοπου συμπληρώνει η λιμνοθάλασσα του Πάπα. Το ό- νομα “Πάπας” δεν της δόθηκε τυχαία, καθώς λέγεται ότι επί Ενετοκρατίας το Βατικανό τροφοδο- τούνταν από εδώ με λαχταριστές τσιπούρες. Για τους λάτρεις της παρατήρησης πουλιών να ση- μειωθεί ότι το Κοτύχι είναι σημαντικός τόπος ξεκούρασης για πολλά αποδημητικά πουλιά γιατί βρίσκεται ακριβώς επάνω στο δυτικό διάδρομο της αποδημίας των. Οι φανατικοί της πεζοπορίας θα βρούν σίγουρα κερδισμένοι από την επίσκεψη τους στη Στροφυλιά καθώς θα συναντήσουν πολλές διαδρομές που περνούν από ποικίλους βιότοπους αλλά και μικρά χαμηλά υψώματα με πιο σημαντικά τα Μαύρα Βουνά. Η περιοχή καθημερινά δέχεται πιέσεις και απαιτεί τον σεβασμό και την προστασία μας.

Τα Λουτρά της Υρμίνης αφορούν το υπογενές σπήλαιο της Υρμίνης στο Κουνουπέλι από το ο- ποίο λειτουργούσαν κάποτε τα ομώνυμα λουτρά. Το σπήλαιο είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, όμως στα βαθύτερα σημεία του παραμένει άγνωστο και ανεξε- ρεύνητο σχεδόν. Είναι ένα υπογενές σπήλαιο με νερό που αναβλύζει από το εσωτερικό και έχει

μεγάλη γεωλογική σημασία και ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το σπήλαιο βρίσκεται σε έναν τόπο σπά- νιας φυσικής ομορφιάς όπως είναι το Κουνουπέλι. Τα λουτρά είχαν πλούσια δράση τα χρόνια που λειτουργούσαν, ωστόσο, το υπόγειο σπήλαιο της Υρμίνης, παραμένει ένα μνημείο για την περιοχή και με τα ιαματικά του νερά και συνδέεται αρμονικά με το υπόλοιπο οικοσύστημα του Κουνουπελίου. Τα λουτρά στις μέρες δεν λειτουργούν και αυτό είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό.

Η περιοχή στη Βάρδα έχει αγροτικό χαρακτήρα, όπου παράγονται πολλά προϊόντα. Πιθανολογεί- ται ότι οφείλει το όνομά στη Βουπρασία (γειτονικό χωριό), στην εμποροπανήγυρη των ζώων που ελάμβανε χώρα στην περιοχή κατά τα παλαιότερα χρόνια (βούς + πιπράσκω). Η Βάρδα είναι σχε- τικά νέα κωμόπολη. Το 1888 πέρασε από την περιφέρεια της Μανωλάδας η σιδηροδρομική γραμ- μή και δημιουργήθηκε ο "Σιδηροδρομικός σταθμός Μανωλάδος". Έπειτα ο οικισμός μετονομά- στηκε σε "Σιδηροδρομικός σταθμός Βάρδας" από την φράση που έλεγαν οι ταξιδιώτες "Βάρδα να περάσω". Κατόπιν εξελίχθηκε σε οικισμό και επικράτησε η ονομασία Βάρδα. Στο σημείο που βρί- σκεται σήμερα η σύγχρονη κωμόπολη, το 1316 μ.Χ έγινε η Μάχη της Μανωλάδας μεταξύ Καταλα- νών και Βυζαντινών με νίκη των δεύτερων.